Leczenie bólu w chorobie nowotworowej - Instytut Matki i Dziecka

Leczenie bólu w chorobie nowotworowej

Ból nowotworowy to każdy ból, występujący u pacjenta chorego na nowotwór. Choć bardzo byśmy chcieli by było inaczej, większość dzieci chorych onkologicznie jest bardzo narażonych zarówno na ból będący konsekwencją choroby jak i procedur wynikających z terapii - począwszy od ukłucia igłą po każdy zabieg operacyjny.

U dzieci bardzo często w odczuwaniu bólu współtowarzyszy komponenta psychologiczna i emocjonalna. Dlatego warto zachować spokój, by dziecko nie odczuwało dodatkowo strachu i niepewności ze strony opiekuna, bo zazwyczaj zwiększa odczuwanie przez nie bólu.

Dzieci mogą cierpieć zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Czasami trudno jest im wyrazić to co czują. Rodzice najlepiej znają swoje dziecko i mogą sami zaobserwować objawy bólu, nawet, gdy maluch jeszcze nie mówi lub nie chce o tym mówić.

W jaki sposób Twoje dziecko może wyrazić, że cierpi?

- jest zmęczone, apatyczne

- może stać się wycofane

- płaczliwie

- niechętne do rozmów i kontaktów

- złości się nawet z błahego powodu

- ma problem z koncentracją

- może mieć koszmary

- unika pewnych ruchów, czy chodzenia

- niepokoi się, gdy chcesz je przenieść

- siedzi lub zasypia nieruchomo.

Na co dzień u dzieci w szpitalu ból pomagają ocenić pielęgniarki. Np. u młodszych dzieci pokazują kolorowe skale dopasowane do wieku, by dziecko mogło wyrazić swój poziom bólu i dyskomfortu. Ponadto razem z lekarzem starają się poznać przyczynę bólu oraz włączyć właściwe leczenie na dłuższy okres (np. w przypadku bólu pooperacyjnego) lub doraźnie.

Po prawej stronie przykładowa skala bólu stosowana u dzieci w okresie 4- 12 lat.

Zabiegi operacyjne a uśmierzanie bólu

Procedury operacyjne zawsze wykonywane są w znieczuleniu. Lekarz anestezjolog ma za zadanie sprawić, żeby operacja przebiegła bez bólu, a także aby ból po operacji był jak najmniej odczuwalny. W tym celu często zakłada tzw. ZO, czyli znieczulenie zewnątrzoponowe. Jeśli jest taka potrzeba, dodatkowo zleca leki przeciwbólowe podawane do wenflonu lub podskórnie. Jeśli pomimo to pacjent ocenia swój ból jako silny, anestezjolog odwiedza pacjenta i zwiększa dawki leków do czasu, dopóki nie będą skuteczne lub zmienia leki na inne.

Co to jest ZO?

ZO inaczej znieczulenie zewnątrzoponowe to procedura, która polega na podawaniu leków przeciwbólowych za pomocą specjalnego cewnika umieszczonego poprzez igłę do wybranego obszaru kręgosłupa. W przypadku operacji kończyn dolnych cewnik umieszcza się w dole pleców, a do torakotomii między łopatkami. Lekarz anestezjolog zakłada cewnik najczęściej po uśpieniu pacjenta. Jeśli pacjent zgadza się na założenie cewnika przed uśpieniem zawsze okolica nakłucia jest znieczulana miejscowo. Leki przeciwbólowe podawane są do cewnika ZO przez całą operację i na ogół przez 2 doby po operacji przez specjalną pompę. Prawidłowo założone ZO sprawia, że inne leki przeciwbólowe są po operacji niepotrzebne, albo stosuje się je w małych dawkach.

Leki przeciwbólowe

Niektóre leki podawane są doraźnie, inne należy stosować w ustalonych, regularnych odstępach czasowych – nawet jak już nie boli, a nie jak zaczyna boleć. Daje to najlepszy efekt przeciwbólowy.

W przypadku niektórych leków konieczne może być zwiększenie dawki rozłożone w czasie (nawet do około tygodnia) i może minąć 7-10 dni, zanim te leki osiągną najlepszy efekt. Zawsze więc należy je kontynuować wg wskazań lekarza.

Nawet przy włączonych już lekach, czasami pacjenci odczuwają epizodycznie ból (ból przebijający). Wtedy należy o tym powiedzieć lekarzowi. Może on zlecić dodatkowe leki, które pomogą opanować te dolegliwości.

Jesteśmy dumni i pełni podziwu z tego, ile odwagi wnoszą w leczenie Wasze dzieci. Pamiętajcie, że czasami warto dopytać o wsparcie swojego lekarza by zmniejszyć ból, np. przed rehabilitacją we wczesnym okresie rekonwalescencji. Wówczas lekarz może przepisać dodatkową dawkę szybciej działającego leku, aby epizod bólu nie był negatywnie kojarzony z aktywnością ruchową. Jest to niezmiernie ważne by dziecko nie nastawiało się negatywnie do ćwiczeń, które są kluczowym elementem w powrocie do sprawności po operacji resekcji nowotworu narządu ruchu. Pamiętajmy, że operacje te są zazwyczaj bardzo rozległe, a rehabilitacja włączana jest już na następny dzień po zabiegu.

W jakiej formie podawane są leki?

Leki przeciwbólowe mogą być podawane jako:

- tabletki doustne

- syrop

- plastry

- lek dożylny

- czopki

- pastylka do ssania

- wlew ciągły poprzez pompę i dojście centralne.

To w jakiej formie jest podawany lek zależy od dyspozycji lekarza. Na jego decyzje ma wpływ również sugestia rodziców, np. w kwestii tego czy dziecko jest w stanie połknąć tabletkę.

Skutki uboczne leków przeciwbólowych

- zaparcia

- nudności

- senność

- swędzenie

Pamiętajmy, że gdy u pacjenta choroba postępuje intensywnie, a metody leczenia nie przynoszą oczekiwanego efektu, ważnym elementem terapii jest łagodzenie i uśmierzanie bólu – znacznie podnosi to komfort życia pacjenta i jego bliskich.

KLAUZULA INFORMACYJNA

Szanowni Państwo,

Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (dalej: RODO) informuję, iż:

Administratorem Państwa danych osobowych jest Instytut Matki i Dziecka Kasprzaka 17A, 01-211 Warszawa.

We wszystkich kwestiach związanych z przetwarzaniem Państwa danych osobowych można skontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych (IOD). Dane kontaktowe: adres poczty elektronicznej iod@imid.med.pl.

Przetwarzamy Państwa dane osobowe jako podmiot leczniczy, a celem tego przetwarzania jest zapewnienie opieki zdrowotnej i zarządzanie systemami i usługami opieki zdrowotnej.

Jako podmiot leczniczy jesteśmy zobowiązani do prowadzenia i przechowywania dokumentacji medycznej oraz kontaktujemy się z Państwem pod podanym numerem telefonu czy adresem poczty elektronicznej.

Jeżeli jesteście Państwo naszymi pacjentami, utworzyliśmy Państwa dokumentację medyczną i mamy obowiązek jej przechowywania.

Państwa dane będą wykorzystywane do celów statutowych Instytutu w tym do celów badawczych i naukowych oraz udostępniane następującym odbiorcom: innym podmiotom, z którymi Instytut posiada zawarte umowy na wykonywanie usług związanych z Państwa leczeniem, w tym w przypadku pozytywnego wyniku badania przesiewowego, możliwość skierowania na odbycie wizyty konsultacyjnej w wyspecjalizowanej placówce medycznej, podczas której zostaniecie Państwo poinformowani, jak można zapobiec komplikacjom i ewentualnemu wystąpieniu choroby.

Państwa dane osobowe nie będą przetwarzane w celach marketingowych bez uzyskania wyraźnej zgody.

Posiadają Państwo:

a) prawo dostępu do danych;

b) prawo do otrzymania kopii danych;

c) prawo do sprostowania danych;

d) prawo do usunięcia danych;

e) prawo do ograniczenia przetwarzania;

f) prawo do przenoszenia danych;

g) prawo do sprzeciwu;

h) prawo cofnięcia zgody bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania podjętego przed jej wycofaniem.

W razie niemożności spełnienia żądania, administrator poinformuje Państwa podając podstawę odmowy niezwłocznie, jednakże nie później niż w terminie miesiąca od dnia żądania.

Jeśli uznają Państwo, że przetwarzamy dane niezgodnie z RODO mogą Państwo wnieść na nas skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Podanie przez Państwa danych jest warunkiem skorzystania ze świadczeń medycznych, a w przypadku danych przetwarzanych na podstawie przepisów prawa – obowiązkiem prawnym. Mogą nam Państwo podać numer telefonu czy adres poczty elektronicznej, jednak niepodanie tych danych nie będzie skutkowało odmową udzielenia świadczeń medycznych.

Szczegółowe informacje dotyczące przetwarzania przez nas danych osobowych znajdą Państwo na stronie internetowej Instytutu pod adresem: www.imid.med.pl w zakładce O Instytucie – Ochrona danych osobowych.

Administrator Danych Osobowych